کم شنوایی ناشی از نویز(NIHL)

کم شنوایی شغلی آنگاه مطرح می شود که یک یا دو گوش بطور کامل و یا ناقص به علت اصوات آزارنده شغل مورد نظر در طی اشتغال و یا در نتیجه ی آن دچار اختلال شنوایی شود.

►    این کم شنوایی شامل:

    1.ضربه ی صوتی (Acoustis Trauma)

    2.اختلال شنوایی حاصل از صوت (Noise Induced Hearing Loss)

    می باشد.

►    ضربه ی صوتی:

    این عنوان در مواردی به کار می رود که عارضه ی شنوایی حاصل تماس ناگهانی با انواع بسیار شدید انرِی صوتی باشد.

►    اختلال شنوایی ناشی از صوت:

    این عنوان برای نوعی ازافت شنوایی به کار میرود که حاصل تجمع ممتد آثار نامطلوب صوت طی زمان بردستگاه شنوایی است و به صورت عارضه ی حسی-عصبی و معمولا پس از سالیان طولانی تماس با سطوح غیر مجاز صوت ایجاد می شود و معمولا در دو گوش به یک اندازه عارضه ایجاد می کند.

آثار صوت در بدن

►    الف) آثار غیر شنوایی:

    در مراکز صنعتی پر صدا عدم توانایی در ارتباط گفتاری باعث ایجاد خطراتی از نوع نقص ایمنی شغلی محیط کار به علت عدم دریافت هشدار می گردد و ضمنا فرد دچار عوارض تنش های مربوطه می گردد که با برطرف شدن صدا و نیز تمایل فرد به سازش مرتفع می گردد.

►    ب) آثار شنوایی:

    در صورتی که دستگاه شنوایی در معرضصدا های شدید و آزار دهنده قرار گیرد در ابتدا تغییری موقت در آستانه ی شنوایی رخ می دهد که در صورت تداوم و یا تکرار می تواند به صورت تغییرات دایمی خودنمایی کند.

   عوامل مؤثر بر درجه و وسعت کم شنوایی ناشی از صدا

►    فرکانس صدا

►    شدت صدا

►    مدت زمان تماس با صدا

►    نحوه ی تداوم صدا

►    کیفیت محیط

►    سن و بیماری های قبلی فرد

►    حساسیت فردی

فرکانس صدا:

سر وصدا های غنی از فرکانس های زیر از همه خطرناک تر میباشند.

    اصوات سر و صدای صنعتی خیلی پیچیده هستند و طیف فرکانس های آن غالبا از فرکانس های مسموع گذشته به طرف امواج ماورای صوت یا برعکس مادون صوت نیز گسترش می یابد.

    در یک شدت معین اصوات با فرکانس زیاد  (صدا های زیر) به مراتب مضر تر از اصوات با فرکانسهای کم (صدای بم) می باشند.

شدت صدا:

طبق نظر Hood از شدت 90 دسی بل به بالا تمامی سر و صداها مضر و خطرناک می باشند. این در حالی است که امروزه دراغلب کشور ها 85 دسی بل را حداکثر مجاز سروصدا در کارگاه قبول کرده اند اما:

مدت زمان ارایه سر و صدا:

مدت اثر سر و صدا در صنایع یک عامل اساسی است چرا که سر وصدا به طور دایم در کارگاه وجود دارد و مسبب اصلی غیرقابل برگشت بودن ناشنوایی های مربوطه تداوم سر و صدا و مداومت اثر آن می باشد.

   اثر تداوم سر و صدا به حدی است که حتی یک صوت خالص با شدت ضعیفی معادل 50 دسی بل اگر مدت زیادی روی گوش اثر کند باعث ناشنوایی بعضی فرکانس ها می گردد.

نحوه ی تداوم صدا (ریتم):

با فرکانس و شدت برابر یک صدای مداوم و یکنواخت کم خطر تر از یک صدای منقطع و غیر یکنواخت می باشد.

کیفیت محیط کار:

سر و صدای حاصل در هوای باز قابل تحمل تر از سر وصدا در یک محیط بسته است.

   در یک محیط بسته به ویژه اگر جدار ها منعکس کننده ی صوت باشند تشدید اثر سر و صدا و پدیده ی روزنانس وجود خواهد داشت.

سن و بیماری های قبلی فرد:

►    بعد از 40 سالگی شکنندگی و آسیب پذیری گوش در برابر سر و صدا بیشتر می شود.

►    تمامی ضایعات گوش داخلی نیز عوامل مستعد کننده می باشند. مانند مشکلات شنوایی ارثی یا مادرزادی – صدمات شنوایی ناشی ازعفونت ها مثل اریون  زونا  مننژیت و... – صدمات شنوایی ناشی از سموم و دارو هایی نظیر جنتامایسین  سالیسیلات ها  کینین و...

حساسیت فردی:

این عامل از همه مهمتر متغیرتر و غیرقابل پیش بینی تر است. یک کارگر ممکن است در تمام عمر در محیط پر سر و صدا شنوایی کانلخود را حفظ کرده و کارگر دیگری به سرعت دچار اختلال شنوایی گردد.

   به اصطلاح میگویند این گوش ها نسبت به سر وصدا حساسیت داشته و شکنندگی خاص دارند. Fournier بیان کرده است که 15 درصد از پسران و 5 درصد از دختران جوان چنین نقصان شنوایی ای را از خود نشان می دهند که ناشی از زندگی ماشینی امروزه و تاثیر سر و صدای موجود در زندگی عادی است.

طبقه بندی ضایعات ناشی از صدا

►    الف) پوشش (Masking)

►    ب)تغییر موقت معمولی آستانه (Temporary Threshold Shift)

►    ج) تغییر موقت طولانی آستانه

►    د) تغییر دایمی آستانه (Permanent Threshold Shift)

►    Masking:

    که به مدت اعشاری از ثانیه رخ می دهد و به نظر می رسد که حاصل مرحله ی تحریک ناپذیری عصب شنوایی باشد.

►    T.T.S معمولی :

    بین دو دقیقه تا 16 ساعت طول می کشد. عارضه در تحریک با اصوات شدید تر از 70 تا 75 دسی بل رخ می دهد و با افزایش شدت به طور خطی با آن همراهی می کند.

►     T.T.S طولانی :

    در صورتی که تغییر آستانه به 40 دسی بل یا بیشتر برسد بازگشت طی 16 ساعت بعد هم کامل نخواهد بود و بازگشت کامل شنوایی ممکن است چند روز به طول انجامد.

مشخصات کم شنوایی موقتی ناشی از صوت

►    تغییر موقت آستانه (Temporary Treshold Shift) می تواند بین 0 تا 40 دسی بل باشد و در نوع صنعتی اکثرا بین فرکانس های 4 تا 6 کیلو هرتز رخ می دهد.

►    اکثر این تغییرات طی دو ساعت اول تمس با صوت رخ می دهند و طی یک تا دو ساعت اول استراحت نیز ناپدید می گردند.

►    اصواتی که باعث تغییر موقت آستانه نمی شوند قاعدتا صدمه ی دایمی نیز ایجاد نمی کنند و نیز ادیوگرام حاصل از تغییر موقت آستانه معمولا شبیه ادیوگرامی خواهد بود که در صورت ایجاد ضایه ی پایدار شنوایی بدست می آید.

►    P.T.S :

    در این حالت صوت به مدت و شدت کافی بر شنوایی اثر کرده است و بازگشت شنوایی رخ نخواهد داد و کم شنوایی از نوع حسی-عصبی بوده و بر حسب مورد در آن رکروتمان و  وزوز موجود است.

مشخصات کم شنوایی دایمی ناشی از صوت

►    مرحله ی ابتدایی آن با افت شنوایی مشخص در محدوده ی فرکانسی 3000 تا 6000 بویژه 4000 هرتز آشکار می گردد.

►    اکثرا بیمار از وزوز و تغییر کیفیت شنوایی شاکی است که با دور شدن از محیط پر سر و صدا بهبود می یابد .

►    به ندرت ممکن است درد عمقی گوش و یا سرگیجه همراه عارضه شود.

►    با پیشرفت کم شنوایی در دو سوی منطقه ی آزرده گسترده می شود و افت شنوایی و وزوز پایدار می گردد

نحوه اثر صوت بر شنوایی

برای توجیه نحوه ی اثر صوت بر شنوایی دو نظریه ی مهم ارایه شده است.

   در هر دوی این نظریات سلول های مویی به ویژه سلول های مویی خارجی در معرض صدمه میبا شند:

   1.نظریه ی مکانیکی

   2.نظریه ی شیمیایی

►    نظریه ی مکانیکی:

    در این نظریه معتقد به ضربات مکانیکی در حد سلول های مویی و از بین رفتن تدریجی آنها طی زمان و کم شنوایی ناشی از آن می باشند.

►    نظریه ی شیمیایی:

    در این نظریه معتقد به ایجادمواد سوختی واسطه ای در نتیجه ی تماس با صوت شدید و تجمع آن در گوش داخلی و یا نقص تولید مواد لازم برای تخلیه ی مواد واسطه ای و در نتیجه اثر سو آنها بر سلول های مویی می باشند.

   این نظریه اکنون طرفداران بیشتری دارد.

درمان

►    در مورد تغییر موقت آستانه بسیار ساده و آن قطع تماس با صوت به مدت کافی و کنترل میزان صوت در محیط و کنترل ادیومتریک مداوم افراد است.

    در صورتی که این نکات قابل اجرا نباشد گوشی های محافظ تا حدی در کم کردن آثار صوت مؤثرند.

►    در مورد ضایعات پایدار درمانی وجود ندارد و فقط می توان به لب خوانی و سمعک و امثال آن اندیشید

استفاده از وسایل حفاظت انفرادی گوش ها

►    استفاده از این وسایل تا حدی برای کارگر مشکل است اما شخص را به ویژه از خطر صدا های زیر (نه به صورت کامل و از همه ی فرکانس ها) حفاظت می کنند.

►    این وسایل شامل:

   1. کلاه ها و کاسکت ها

   2. وسایلی که فقط روی گوش ها را می پوشانند (ear muffs)

   3. وسایلی که در داخل گوش قرار می گیرند (ear plugs)       

    می باشند.

►    کاسکت ها و کلاه ها:

    کاسکت ها موثر ترین وسایل استحفاظی دستگاه شنوایی هستند و معمولا برای حفاظت این دستگاه در برابر سر و صدای فوق العاده شدید مورد استفاده قرار می گیرند.

    بعلاوه کاسکت ها از نظر حفاظت سر نیز مفید بوده و مانع وارد   آمدن صدمات به آن می شوند.

►    وسایلی که فقط روی گوش ها را می پوشانند:

    این وسایل اصولا به علت سبکی و سهولت استعمال مورد استقبال کارگران می باشند.

    قدرت استحفاظی این دستگاه ها در برابر فرکانس های بالا خیلی بیشتر از فرکانس های پایین است به طوری که در فرکانس 1000 قدرت استحفاظی آنها از قدرت وسایلی که در داخل گوش قرار می گیرند کمتر است.

►    وسایل استحفاظی که در داخل گوگوش قرار می گیرند:

    اگر این وسایل بطور مناسب انتخاب شده و به نحو خوبی به کار گرفته شوند قادرند تا حد قابل توجهی از شدت صداهای با فرکانس بالا و پایین هر دو بکاهند که البته در مورد فرکانس های بالا قدرت حفاظتی آنها بیشتر است.

همراه با تحقیقات جدید!

►    نتایج تحقیقات اخیری که توسط دکتر جوزف میلر (Dr.Josef Miller) در بخش انیسیتو شنوایی دانشگاه میشیگان انجام شده است تاثیر به سزای مصرف همزمان ویتامین های A , C , E ,Mg را در کاهش ابتلا به NIHL با اثبات رسانده است:

►    میزان گسترش NIHL در ایالات متحده در چند سال اخیر روند معنی داری را نشان نمی دهد. این در حالی است که شیوع عارضه نسبت به 20 سال پیش رشد چشمگیرتری را نشان میدهد.

  گرداورنده:  رستمی دانشجوی شنوایی شناسی