معرفی رشته شنوایی شناسی

معرفی رشته شنوایی شناسی

هدف :

گوش‌هایت را بگیر و دنیای سرشار از سکوت را تصور کن! دنیایی که در آن تنها صدای بوق بلند اتومبیل‌ها را بطور مبهم می‌شنوی اما از ترنم آبی باران، نغمه‌های سبز پرندگان، نوای دلنشین مادر و صدای خنده‌های شادمانه کودکان بی‌خبر خواهی ماند.

سخت است. نه؟ تحمل سکوتی که ناشنوایان سالها گرفتار آن هستند، برای چند ساعت نیز دشوار است. چرا که نداشتن حس شنوایی یعنی محروم ماندن از نغمه‌های خوش هستی، محدود شدن ارتباطات، اختلالات گفتاری و ...

پس بیا فکر دیگری کنیم. بیا تصور کن که اگر به یاری تو یک ناشنوا با دنیای آواها و نغمه‌ها آشنا شود، چه احساسی خواهی داشت؟ آیا فکر نمی‌کنی که این لذت بزرگتر از همه لذتها است؟ لذت این که یک ناشنوا با لبخندی شیرین به تو بگوید که به یاری علم، اندیشه و دستهای پرمحبتت، برای اولین‌بار نغمه پرندگان را شنیده است؟

این لذتی است که بسیاری از شنوایی شناسان با آن آشنا هستند. البته تجویز سمعک مناسب به ناشنوایان و کم‌شنوایان و ارائه آموزشهای لازم برای چگونگی استفاده از آن ، تنها یکی از زمینه‌های فعالیت متخصص شنوایی‌شناسی است. چرا که رشته شنوایی‌شناسی دارای ابعاد بسیاری هست و در نتیجه زمینه‌های فعالیت آن نیز متعدد می‌باشد.

خانم مهین صدایی مدیر گروه شنوایی شناسی دانشگاه تهران در معرفی این رشته می‌گوید:

«شنوایی‌شناسی علم شناخت و مطالعه شنوایی و اختلالات آن است که شامل ارزیابی و تشخیص اختلالات شنوایی و تعادل، حفاظت و پیشگیری، آموزش و توان‌بخشی می‌شود. یعنی یک شنوایی‌شناس با استفاده از دستگاههای مختلف و آزمایشات متنوع به ارزیابی شنوایی و تشخیص ضایعات شنوایی از مسیر گوش خارجی تا کرتکس مغز پرداخته و یا سیستم تعادل را ارزیابی کرده و ضایعات آن را تشخیص می‌دهد و سپس نتیجه آزمایشات را به پزشک معالج از جمله متخصص گوش و حلق و بینی ، مغز و اعصاب و یا اطفال ارائه می‌دهد».

همچنین یکی از وظایف بسیار مهم شنوایی‌شناسی ، پیشگیری و حفاظت از شنوایی است. زیرا همه می‌دانیم که بهترین ، راحتترین و کم‌هزینه‌ترین راه برای حفظ بهداشت و سلامت یک جامعه پیشگیری است. در زمینه شنوایی نیز باید به یاری آزمون غربالگری شنوایی (پیش‌بینی افت شنوایی) از ضایعات مربوط به این بخش تا حدود زیادی پیشگیری نمود. آزمونی است که باید در دوران نوزادی کودک انجام شود تا در صورت مشاهده ضایعات شنوایی از همان ابتدا تحت مداوا قرار گیرد. همچنین در مهدکودک، مدرسه و در ابتدای ورود به دانشگاه نیز لازم است که کودکان و نوجوانان تحت غربالگری شنوایی قرار گیرند چرا که بسیاری از اختلالات شنوایی دیرآغاز هستند و در سنین کودکی یا نوجوانی بروز می‌کنند.

از سوی دیگر افرادی که به نوعی در مراکز پر سر و صدا کار می‌کنند باید تحت این آزمون قرار بگیرند تا کسانی که دچار ضایعات شنوایی شده‌اند مشخص شده و مداوا شوند. و در نهایت یک شنوایی‌شناس می‌تواند به توانبخشی بپردازد یعنی اگر مشکل شنوایی یا ناشنوایی یک فرد قابل درمان نباشد، شنوایی‌شناس با تجویز سمعک مناسب، تنظیم سمعک مورد نظر با گوش کم شنوا یا ناشنوا و ارائه آموزشهای لازم برای چگونگی استفاده از سمعک به وی یاری می‌رساند. همچنین در این مرحله شنوایی‌شناس به فردی که دچار ناشنوایی کامل است و یا قدرت شنوایی او بسیار کم است و نمی‌تواند به یاری حس شنوایی خود ارتباط برقرار کند، لب‌خوانی و گفتار خوانی را آموزش می‌دهد.»

قاسم محمدخانی عضو هیات علمی شنوایی شناسی دانشگاه تهران نیز در معرفی این رشته می‌گوید:

«رشته شنوایی‌شناسی دارای چهار حیطه اصلی است که عبارتند از 1- ارزیابی و تشخیص اختلالات شنوایی و تعادل 2- پیشگیری و حفاظت شنوایی، که به بررسی آلودگی‌های صوتی کارخانجات و مراکز پر سروصدا می‌پردازد و تلاش می‌شود تا خسارتهای ناشی از آلودگی صوتی به حداقل برسد. 3- توانبخشی شنوایی، که شامل ساخت و تجویز انواع قالب گوش و تجویز و ارزیابی وسایل کمک‌شنوایی مانند سمعک می‌شود. چرا که برخلاف تصور عامه مردم سمعک یک بلندگو نیست که بتوان آن را از داروخانه یا مرکز دیگری خریداری کرد و استفاده نمود بلکه یک شنوایی شناس باید با استفاده از اطلاعات علمی خود و با توجه به مقدار شنوایی فرد کم‌شنوا، سمعک را برای گوش او تنظیم کند. 4- آموزش و مشاوره با افراد کم‌شنوا و ناشنوا، که در این حیطه شنوایی‌شناس به فرد کم شنوا طرز استفاده از سمعک را آموزش داده و او را با اصوات مختلف آشنا می‌سازد و به ناشنوا لب خوانی و گفتارخوانی را آموزش می‌دهد.

آینده شغلی ، بازار کار، درآمد:

« یک پزشک برای تشخیص و درمان بیماری فقط نمی‌تواند به معاینه سطحی بیمار متکی باشد بلکه بیشتر اوقات نیازمند ابزارهای مختلفی مثل رادیوگرافی، تکنیک‌های آزمایشگاهی و یا تکنیک‌های شنوایی‌شناسی است. چرا که یک پزشک با معاینه سطحی گوش بیمار تنها می‌تواند، سطح پرده گوش را بررسی کند اما ورای پرده را نمی‌تواند ببیند یعنی برای اطلاع از وضعیت گوش میانی ، گوش داخلی،  عصب و مراکز شنوایی مرکزی باید از ابزارهای شنوایی‌شناسی و متخصصان این رشته کمک بگیرد. به همین دلیل فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند جذب بیمارستانها و درمانگاههای گوش و حلق و بینی شده و یا به طور شخصی همراه با پزشک گوش و حلق و بینی کلینیک شنوایی‌شناسی دایر کنند.»

آقای محمدخانی در ادامه می‌گوید:

«از سوی دیگر بازار کار این رشته در بخش غربالگری شنوایی بسیار وسیع است چون ما در حال حاضر میلیونها دانش‌آموز داریم که تمامی آنها باید در مقاطع مختلف تحصیلی تحت غربالگری شنوایی قرار گیرند. اهمیت این مساله زمانی روشن می‌شود که بدانیم اگر کودکان دارای آسیب شنوایی به موقع شناسایی شده و تحت درمان و یا اقدامات توانبخشی قرار گیرند، تا حدود زیادی اختلالات زبانی آنها برطرف شده و می‌توانند با مردم ارتباط برقرار کنند و از انزوا خارج شوند اما اگر اختلالات شنوایی به موقع تشخیص داده نشود، نتیجه آن وضعیتی خواهد شد که د رحال حاضر متاسفانه در بعضی از دانش‌آموزان مدرسه باغچه‌بان (مدرسه ناشنوایان) شاهد آن هستیم؛ دانش‌آموزانی که اگر در کودکی اختلالات شنوایی آنها شناخته می‌شد و با آنها کار شده و سمعک مناسب در اختیارشان قرار می‌گرفت، اکنون می‌توانستند در مدارس عادی درس بخوانند.»

خانم مهین صدایی نیز در مورد حضور فارغ‌التحصیلان این رشته در اجرای برنامه حفاظت شنوایی در کارخانه‌ها و مراکز صنعتی می‌گوید:

«اجرای برنامه حفاظت شنوایی در یک کارخانه که سروصدای آن بیش از حد مجاز است،‌ نیاز به همکاری متخصصان شنوایی‌شناس،‌ پزشکان ، کارشناسان بهداشت صنعتی و مهندسین اکوستیک دارد که در این میان متخصصان شنوایی شناسایی علاوه بر غربالگری شنوایی کارکنان مرکز صنعتی مورد نظر ، میزان صدای موجود در آن مرکز را نیز اندازه‌گیری کرده و در صورت بالا بودن میزان صدا از حد طبیعی به کارکنان نوعی گوشی محافظ شنوایی مورد نیاز را تجویز می‌کنند تا از کاهش شنوایی، افزایش استرس و سوانح و حوادث ناشی از سروصدا در امان باشند.»

«در کل می‌توان گفت که بازار کار فارغ‌التحصیل شنوایی‌شناسی خوب است بخصوص در شهرهای کوچک که با کمبود شنوایی‌شناس نیز روبرو هستیم.»

توانایی‌های جسمی ، علمی ، روانی و ... مورد نیاز و قابل توصیه

دقت ، لازمه رشته شنوایی‌شناسی است. چرا که اگر یک شنوایی‌شناس ، آزمایشهای مورد نیاز را با دقت انجام ندهد، حتی می‌تواند باعث یک عمل جراحی بی‌دلیل شود که نه تنها هیچ فایده‌ای ندارد بلکه مضر هم خواهد بود. همچنین دانشجوی شنوایی‌شناسی باید به زبان انگلیسی مسلط بوده و به علم فیزیک علاقه‌مند باشد.

خانم فهیمه حاج‌ابوالحسنی عضو هیات علمی شنوایی‌شناسی دانشگاه تهران در همین زمینه می‌گوید:

«چون رشته شنوایی‌شناسی در ایران یک رشته نوپا است، بیشتر کتب درسی آن به زبان انگلیسی می‌باشد و در نتیجه پیشرفت تحصیلی دانشجوی شنوایی‌شناسی منوط به تسلط به زبان انگلیسی است. در ضمن دانشجوی این رشته باید به علم فیزیک بخصوص فیزیک صوت علاقه‌مند باشد چون درس فیزیک یکی از دروس پایه این رشته می‌باشد.

آقای محمدخانی نیز ضمن اشاره به موارد فوق معتقد است که دانشجوی این رشته باید به علوم تشریح و فیزیولوژی بویژه در زمینه شنوایی احاطه داشته باشد تا بتواند دانسته‌های خود را در این رابطه به کار بگیرد.»